Strategia Terapii w Oparciu o Różnicowanie: Klucz do Efektywnej Zmiany
W gabinecie terapeutycznym często spotykam się z ludźmi, którzy utknęli w destrukcyjnych schematach. Próbują zmienić swoje zachowanie, ale wciąż powracają do starych nawyków. Dlaczego tak się dzieje? Często problemem jest brak różnicowania – kluczowej strategii, która pozwala odróżnić teraźniejszość od przeszłości, zdrowie od choroby, konstruktywne od destrukcyjnego. W swojej praktyce, kładę ogromny nacisk na rozwijanie tej zdolności u moich pacjentów.
Czym jest różnicowanie i dlaczego jest tak ważne?
Różnicowanie to nic innego jak umiejętność dostrzegania subtelnych, ale istotnych różnic między różnymi aspektami doświadczenia. Kiedy pacjent cierpi na depresję, często postrzega wszystko w szarych barwach, zacierając granice między faktycznymi problemami a wewnętrznymi przekonaniami. Podobnie, osoba z lękiem społecznym może nie odróżniać konstruktywnej krytyki od osobistego ataku.
Możemy wyróżnić kilka kluczowych obszarów, w których różnicowanie odgrywa fundamentalną rolę:
- Różnicowanie przeszłości od teraźniejszości: Uwolnienie się od ciężaru dawnych doświadczeń wymaga zrozumienia, że choć mogły one być bolesne, nie muszą definiować bieżącej rzeczywistości.
- Różnicowanie zdrowia od choroby: Zdolność do rozpoznania sygnałów dobrostanu i odróżnienia ich od objawów dysfunkcji jest niezbędna do podjęcia skutecznych działań.
- Różnicowanie kontroli od braku kontroli: Zrozumienie, co leży w naszej mocy, a co nie, pozwala na skupienie energii na efektywnych strategiach radzenia sobie.
- Różnicowanie własnych potrzeb od oczekiwań innych: Zdrowa granica między własnymi potrzebami a oczekiwaniami otoczenia jest kluczowa dla budowania satysfakcjonujących relacji.
- Różnicowanie emocji od zachowań: Rozpoznanie, że uczucia, nawet te trudne, nie muszą dyktować naszych działań, otwiera drogę do bardziej świadomych wyborów.
Bez tej zdolności różnicowania, ludzie często reagują na obecne sytuacje tak, jakby były one replikami sytuacji z przeszłości, lub traktują każdy negatywny sygnał jako potwierdzenie ich najgorszych obaw. To prowadzi do automatycznych, często autodestrukcyjnych, reakcji.
Różnicowanie w hipnozie klinicznej
Hipnoza, wbrew popularnym mitom, nie jest stanem utraty kontroli, lecz narzędziem wzmacniającym kontrolę i świadomość. W kontekście różnicowania, hipnoza kliniczna staje się niezwykle potężnym sprzymierzeńcem. Dlaczego?
Zwiększona koncentracja i selektywna uwaga: Stan transu hipnotycznego sprzyja skupieniu uwagi na konkretnych aspektach doświadczenia. Terapeuta może kierować uwagę pacjenta na subtelne różnice, które w normalnym stanie świadomości mogłyby zostać pominięte.
Dostęp do zasobów wewnętrznych: Hipnoza otwiera drzwi do nieświadomych zasobów pacjenta – wspomnień, umiejętności i strategii radzenia sobie, które mogą pomóc w różnicowaniu.
Wzmacnianie sugestii: Sugestie terapeutyczne dotyczące różnicowania są w stanie transu hipnotycznego przyswajane głębiej i efektywniej. Przykładowo, sugestia „Możesz odróżnić swój lęk od rzeczywistego zagrożenia” może stać się nową perspektywą dla pacjenta.
Tworzenie nowych skojarzeń: W hipnozie możemy pomóc pacjentowi zerwać stare, dysfunkcyjne skojarzenia i zastąpić je nowymi, bardziej adaptacyjnymi. Na przykład, można pomóc pacjentowi rozróżnić poczucie smutku od beznadziei, łącząc smutek z możliwością przetwarzania i zmiany, a nie z paraliżem.
Jak to wygląda w praktyce?
Załóżmy, że pracuję z pacjentką cierpiącą na chroniczny ból. Jej mózg zaczął „uczyć się” bólu, reagując na najmniejszy dyskomfort intensywnymi sygnałami bólowymi, nawet jeśli fizyczne uszkodzenie już się zagoiło. W hipnozie mogę ją poprowadzić do stanu relaksacji i zaproponować:
- Sugestie na temat odróżniania bólu od doznania: „Możesz teraz odróżnić sygnał bólu od innych, neutralnych odczuć w swoim ciele. Zauważ, jak ból to tylko jedna z wielu informacji, którą otrzymujesz.”
- Różnicowanie intensywności: „Możesz odróżnić ten intensywny ból od łagodniejszego dyskomfortu. Zauważ, że ból ma wiele odcieni, a nie jest tylko jednym, przytłaczającym doświadczeniem.”
- Wzmacnianie zdolności do ignorowania nieistotnych sygnałów: „Twoja podświadomość jest teraz w stanie odfiltrować te sygnały bólowe, które nie niosą ze sobą ważnych informacji. Możesz świadomie skupić się na tym, co jest dla Ciebie ważne.”
Podobnie, jeśli pacjent zmaga się z nawracającymi atakami paniki, możemy w hipnozie skupić się na różnicowaniu fizjologicznych symptomów lęku (np. szybsze bicie serca) od rzeczywistego zagrożenia. Poprzez ukierunkowane sugestie, pacjent uczy się, że te doznania są jedynie alarmami, a nie dowodem nadchodzącej katastrofy.
Podsumowanie
Strategia terapii oparta na różnicowaniu jest fundamentalna dla każdej skutecznej interwencji. Poprzez rozwijanie tej umiejętności u pacjentów, pomagamy im zerwać z automatycznymi, destrukcyjnymi wzorcami i odzyskać kontrolę nad swoim życiem. Hipnoza kliniczna, ze swoją zdolnością do wzmacniania uwagi i dostępu do zasobów nieświadomości, jest idealnym narzędziem do wspierania tego procesu. Pamiętajmy, że prawdziwa zmiana zaczyna się od zdolności dostrzegania różnic – między tym, co było, a tym, co może być.
Jeśli zaciekawił Cię ten sposób pracy terapeutycznej możesz nauczyć się praktyki na warsztatach
Hipnoza terapeutyczna - doświadczeniowy warsztat na poziomie podstawowym 29.-31.08.2025
Tel: 60708058
Adres
Miętowa 3/7
Gdynia, 81-589
(wejście od ulicy Nagietkowej)
Śledź nas
A website created in the WebWave website builder